TPO – Các nhà nghiên cứu từ UCL và Đại học Oxford, Anh đã phát triển một thiết bị siêu âm có thể kích thích chính xác các vùng sâu trong não mà không cần phẫu thuật, mở ra khả năng mới cho nghiên cứu thần kinh và điều trị các rối loạn như bệnh Parkinson.

Kích thích siêu âm xuyên sọ

Hình minh họa thiết bị siêu âm mới. (Nguồn: Morgan Roberts)

Các nhà khoa học từ lâu đã tìm kiếm một phương pháp điều chỉnh chức năng não, có thể cải thiện hiểu biết của chúng ta về cách thức hoạt động của não bộ và hỗ trợ điều trị các bệnh thần kinh, bằng các phương pháp không xâm lấn, không cần phẫu thuật.

Một công nghệ có thể giúp ích là kích thích siêu âm xuyên sọ (TUS), gần đây được phát hiện có khả năng điều chỉnh hoạt động của các tế bào thần kinh (tế bào giao tiếp chính của não) bằng cách truyền các xung cơ học nhẹ nhàng, ảnh hưởng đến cách các tế bào này truyền tín hiệu.

Nhưng cho đến nay, các hệ thống hiện tại vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các vùng sâu hơn của não với độ chính xác đủ để nhắm mục tiêu vào các cấu trúc não cụ thể. Các hệ thống TUS thông thường thường ảnh hưởng đến các vùng rộng hơn dự kiến, hạn chế khả năng ứng dụng của chúng trong điều trị thần kinh đích.

Lần đầu tiên, nghiên cứu này giới thiệu một thiết bị siêu âm mới có khả năng tác động đến các vùng não sâu mà không cần phẫu thuật, nhắm vào các khu vực nhỏ hơn khoảng 1.000 lần so với các thiết bị siêu âm thông thường có thể xác định chính xác và nhỏ hơn 30 lần so với các thiết bị siêu âm não sâu trước đây.

256 thành phần bên trong chiếc mũ siêu âm

Công nghệ mới này bao gồm 256 thành phần được cấu hình bên trong một chiếc mũ đặc biệt để truyền các chùm sóng siêu âm tập trung đến các vùng cụ thể của não nhằm tăng hoặc giảm hoạt động của tế bào thần kinh. Nó cũng bao gồm một mặt nạ nhựa mềm giúp định hướng sóng siêu âm chính xác hơn bằng cách giữ đầu cố định.

Nhóm nghiên cứu đã chứng minh khả năng của hệ thống trên bảy tình nguyện viên bằng cách nhắm vào một phần của đồi thị, một cấu trúc nhỏ ở trung tâm não bộ giúp truyền tải thông tin cảm giác và vận động, được gọi là nhân gối ngoài (LGN). LGN tham gia vào quá trình xử lý thông tin thị giác.

Mặc dù những người tham gia thử nghiệm không nhận thức được bất kỳ thay đổi nào trong những gì họ thấy trong quá trình thí nghiệm, nhưng hình ảnh quét não đã cho thấy những thay đổi đáng kể trong hoạt động thần kinh. Mục tiêu cuối cùng là khai thác những tác động này để tạo ra các kết quả có lợi về mặt lâm sàng, chẳng hạn như ngăn chặn chứng run tay.

Giáo sư Bradley Treeby, tác giả chính của nghiên cứu tại Khoa Vật lý Y khoa và Kỹ thuật Y sinh của UCL, cho biết: “Tiến bộ này mở ra cơ hội cho cả nghiên cứu khoa học thần kinh và điều trị lâm sàng. Lần đầu tiên, các nhà khoa học có thể nghiên cứu không xâm lấn các mối quan hệ nhân quả trong các mạch não sâu mà trước đây chỉ có thể tiếp cận thông qua phẫu thuật.

“Về mặt lâm sàng, công nghệ mới này có thể thay đổi cách điều trị các rối loạn thần kinh và tâm thần như bệnh Parkinson, trầm cảm và run vô căn, mang lại độ chính xác chưa từng có trong việc nhắm mục tiêu vào các mạch não cụ thể đóng vai trò quan trọng trong các tình trạng này. Khả năng điều chỉnh chính xác các cấu trúc não sâu mà không cần phẫu thuật đại diện cho một bước chuyển đổi mô hình trong khoa học thần kinh, mang đến một phương pháp an toàn, có thể đảo ngược và lặp lại để hiểu chức năng não và phát triển các liệu pháp nhắm mục tiêu”.

Ngoài các ứng dụng nghiên cứu, hệ thống này có thể mở đường cho các can thiệp lâm sàng mới. Kích thích não sâu (DBS), hiện đang được sử dụng để điều trị các bệnh lý như Parkinson, đòi hỏi phẫu thuật xâm lấn và tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Nguồn: https://tienphong.vn/co-the-sieu-am-sau-trong-nao-ma-khong-can-phau-thuat-post1776463.tpo